Veelgestelde vragen

Hieronder vind je veelgestelde vragen en antwoorden. De meeste hiervan hebben te maken met grootschalige opwek. Deze pagina wordt regelmatig aangevuld met nieuwe vragen en antwoorden. Staat je vraag er niet tussen of heb je een opmerking, vul dan het contactformulier in.

In de dorpskern ligt veel potentieel: veel particuliere daken en ook daken van industrie, scholen, supermarkten etc. Waarom leggen we die niet vol zonnepanelen in plaats van een weiland vol te leggen?

Dit zal zeker worden gedaan. Alleen zal dit niet voldoende zijn om aan de energieopgave te voldoen. Onze inschatting op dit moment is dat we maximaal 20% van onze eigen opwek duurzame energie van onze daken kunnen halen.

Kunt u aangeven waar we als bewoners dan terecht kunnen voor die zonnepanelen op daken? Geeft de gemeente advies of kan ik meedoen aan een gezamenlijke inkoop?

Informatie hierover kun je vinden op het Regionaal Energieloket Rheden.

Worden bijvoorbeeld parkeerplaatsen ook gebruikt voor het plaatsen van zonnepanelen, denkend aan het dubbel gebruiken van ruimte?

Het dubbelgebruik van parkeerplaatsen is opgenomen in de analyse. Alleen zal dit niet voldoende zijn om aan de energieopgave te voldoen.

Waarom op de Veluwe geen mogelijkheden voor wind en zon?

Landelijk is afgesproken dat de Nationale Parken en Natura 2000 gebieden buiten beschouwing worden gelaten ten aanzien van mogelijke locatie voor zon. Ten aanzien van wind loopt er nu een breed onderzoek voor de Veluwe. Daarom is deze nu in de analyse aangegeven als rood zoekgebied. Vooralsnog is er dus voor zowel wind als zon geen ruimte op de Veluwe.

Betekent ‘kleinschalig voor zon’, dat er dan maar 1 veld van 2 hectare ingepast kan worden voor een gebied dat als zodanig is aangemerkt?

Kleinschalig betekent zonnevelden van maximaal 2 ha.

Zijn die windmolens nou echt nodig?

Met alleen energiebesparing – zelfs als we dat met 50% weten terug te brengen – en zonnepanelen op de Rhedense daken halen we de doelstellingen jammer genoeg niet. Ook andere vormen van duurzame energie zijn nodig. Energie uit windmolens is op dit moment de meest rendabele vorm van duurzame energie. Eén grote windturbine levert stroom voor duizenden huishoudens. Zodra andere duurzame energietechnieken ook interessant worden, zoals warmte of waterkracht uit de IJssel, nemen we dat uiteraard ook mee in onze energieplannen. Dan zou dat kunnen betekenen dat we minder gebruik hoeven maken van windenergie. Wij begrijpen heel goed dat allerlei nieuwe ontwikkelingen, zoals de komst van nieuwe windmolens, niet op veel gejuich kunnen rekenen vanuit de omgeving. Het beeld dat het vooral de projectontwikkelaars zijn die van de windmolens profiteren zal dat alleen maar versterken. Daarom streven we er vanuit de gemeente Rheden naar om zo veel als mogelijk de omgeving, de omwonenden (financieel) mee te laten profiteren van de windmolens en van duurzame energie in het algemeen. Niet alleen de lasten, maar ook de lusten! De praktijk op andere plekken in Nederland laat zien dat het draagvlak voor windmolens dan al gauw groter wordt.

Waarom leggen we niet eerst alle daken vol met zonnepanelen?

Dat willen als gemeente zelf ook graag en we stimuleren dat ook, onder andere door het aanbieden van de Toekomstbestendig Wonen lening. Nog lang niet alle (geschikte) daken in de gemeente Rheden liggen vol. Er is dus nog veel werk aan de winkel. Maar zelfs als we onze besparingsdoelstellingen hebben gehaald en alle geschikte daken vol gelegd zijn met zonnepanelen, dan nóg is onze energievraag zo groot dat er grootschalige opwek nodig is. Onze inschatting op dit moment is dat we maximaal 20% van onze eigen opwek duurzame energie van onze daken kunnen halen.

Hoe weet ik of mijn dak geschikt is voor zonnepanelen?

Op de website van de Zonatlas (www.zonatlas.nl) kun je zien of jouw dak geschikt is voor zonnepanelen. Heb je toch nog vragen, dan kunt je contact opnemen met het Regionaal Energieloket Rheden (www.regionaalenergieloket.nl/rheden) of je benadert een zonnepanelenbedrijf die vrijblijvend langs komen voor een offerte.

Waar kan ik informatie vinden over energie besparen?

Het Regionaal Energieloket is hét Energieloket voor Rheden en wijst je de weg naar comfortabeler, voordeliger én groener wonen. Op de website www.regionaalenergieloket.nl/rheden kunt je veel informatie vinden over energie besparen, maar ook over Landelijke Energiesubsidies en de Toekomstbestendig Wonen lening van de gemeente Rheden.

Kijk voor alle informatie over onze warmtevisie op deze pagina.

Wat staat er in de beleidskaders Energie en Landschap en Samen Energie Opwekken?

In het beleidskader Energie en Landschap staat een bundeling van wet- en regelgeving en beleid beschreven en geeft inzicht in de mogelijkheden en beperkingen voor de inpassing van grootschalige energie opwek in ons landschap.

Wat staat er in het beleidskader Samen Energie Opwekken?

Hier staat in hoe een initiatiefnemer voor een zonneveld of windmolen(s) de omgeving moet informeren en betrekken bij het initiatief, zodat bewoners vroegtijdig geïnformeerd en betrokken worden en mee kunnen denken. Hierdoor kan de omgeving invloed uitoefenen en ook financieel participeren bij een project.
Op de website van gemeente Rheden kunt u de beleidskaders terugvinden op: Energie en Landschap – gemeente Rheden

Wanneer wordt er een besluit genomen over het beleid?

Het beleidskader Energie en Landschap is op 9 juni 2021 door de raad van de gemeente Rheden vastgesteld. Op 23 november 2021 is er nog een aanvullende notitie vastgesteld die extra handvatten geeft om versnippering van het landschap tegen te gaan.

Baseren we de keuzes op de nu bestaande beleidsstukken? En is dat dan ook bindend?

Ja. Wanneer het beleidskader is vastgesteld door de raad dient deze als uitgangspunt. En kan daar niet zomaar vanaf geweken worden.

We zien in de analyse alleen de vertaling van Rijks- en Provinciaal beleid terug. Gemeentelijk beleid nog niet, klopt dat?

Nee. Ook Gemeentelijk beleid is meegenomen in de analyse. Zoals de omgevingsvisie buitengebied, het beleid van de gemeente Rheden ten aanzien van cultuurhistorie en archeologie.

Wordt er ook rekening gehouden met leefbaarheid?

De aspecten ten aanzien van veiligheid en hinder zijn overgenomen van de kaarten die voor de Regionale Energie Strategie (RES) zijn gemaakt. Wanneer initiatieven worden ingediend gaan we samen met initiatiefnemer en direct betrokkenen kijken naar de specifieke locatie. Leefbaarheid is daarvan een onderdeel.

Ik zie dat de zoekgebieden vooral natuurgebieden zijn, hoe zorgen we dat wij de natuur niet belemmeren en compenseren?

Dit is precies wat de gemeente Rheden in het beleidskader heeft vastgelegd: onder welke voorwaarden zij denken dat met behoud van de kernkwaliteiten en/of versterken, grootschalige opwek mogelijk is. En om uit te sluiten waar zij dat op voorhand niet mogelijk achten.

Wat zijn de beperkingen van provinciaal beleid voor het beemdgebied ten aanzien van windmolens?

Op dit moment ligt er vooral een beperking ten aanzien van rustgebied ganzen.

Wat maakt dat de gemeente niet kiest voor beleid voor zon op bestaande daken?

Zonnebeleid op bestaande daken is reeds een onderdeel van ons bestaand beleid. Zon op daken is mogelijk. Maar de zon op daken is onvoldoende om aan de duurzame energieopgave zoals deze er nu ligt te voldoen. Het beleidskader Energie en Landschap gaat over de het landschappelijk inpassen van grootschalige opwek. En is bedoeld om adequaat antwoord te kunnen geven op initiatieven die binnenkomen met verzoeken voor het realiseren van zonnevelden en het plaatsen van windturbines.

Hoe wordt in het beleidskader de leefomgeving beschermd?

Het beleidskader Energie en Landschap gaat over de het landschappelijk inpassen van grootschalige opwek en is bedoeld om adequaat antwoord te kunnen geven op verzoeken voor het realiseren van zonnevelden en plaatsen van windturbines. Met inachtneming van wat wij, inwoners, gemeente en andere belanghebbenden, belangrijk vinden.

Hoe wordt in het beleidskader de flora en fauna beschermd?

Kunnen we niet meer inzetten op kernenergie?

Ten eerste heeft gemeente Rheden daar weinig tot niets over te besluiten. Daar beslist met name het Rijk over. Ten tweede is kernenergie ook niet duurzaam. Weliswaar komt er in vergelijking met steenkool of aardolie heel weinig CO₂ bij vrij, maar het grote bezwaar is, de vraag wat er met het radioactieve afval van een kerncentrale gebeurt. Het radioactieve afval is een milieu- en gezondheidsrisico. De straling van dit afval is erg gevaarlijk voor levende wezens, zodat veilige en langdurige opslag noodzakelijk is. Hier is (nog) geen definitieve oplossing voor. (bron: MilieuCentraal). Ten derde zadelen we met de winning van uranium, overigens ook een fossiele brandstof, mensen in ontwikkelingslanden op met grote problemen op gebied van gezondheid en veiligheid.

Hoe wordt ik op de hoogte gehouden van dat wat er gebeurt?

Op deze website en Rheden.nl/Duurzaamheid_klimaat worden regelmatig berichten en updates geplaatst. Een paar keer per jaar vind je in de Regiobode een klimaatpagina en je kunt zich aanmelden voor de nieuwsflits van Wat is jouw Rheden via Wat is jouw Rheden – Nieuwsflits.

Een windmolenpark dat eventueel slagschaduw kan leveren op de omliggende wijk is ook wel iets waar de inwoners in geïnteresseerd zijn maar wellicht niet goed van op de hoogte. Hoe worden inwoners hierover geïnformeerd?

De gemeente ziet er op toe dat een initiatiefnemer voor een zonneveld of windmolen(s) omwonenden vroegtijdig informeert en betrekt bij de uitwerking van een initiatief. Doet een initiatiefnemer dit onvoldoende, dan zal de gemeente geen toestemming (vergunning) geven voor het zonneveld of de windmolen(s). Bovendien moet een initiatiefnemer de omgeving ook mee laten profiteren van de opbrengsten. Hoe dit moet plaatsvinden, staat uitgebreid beschreven in het beleidskader Samen Energie Opwekken. Zie hiervoor: Energie en Landschap – gemeente Rheden via de daar opgenomen link om de raadsvergadering terug te kijken, kan ook het beleidskader worden geopend. Inwoners hebben tijdens bijeenkomsten input kunnen leveren voor dit beleidskader en zijn hier over geïnformeerd middels website, Social Media, nieuwsflits en advertentie in de Regiobode.

Hoe zorgt de gemeente ervoor dat een breed deel van de inwoners wordt betrokken bij de plannen en initiatieven?

Bij alle plannen en initiatieven is het belangrijk dat inwoners betrokken worden. Daarom wordt er altijd een vorm van participatie ingezet. Dat kan bijvoorbeeld zijn; inwonersbijeenkomsten, enquêtes en bijvoorbeeld (formele) inspraakprocedures. In 2022 vindt het Burgerberaad G1000Rheden plaats. Meer informatie daarover vindt u op Wat is jouw Rheden – Burgerberaad

Rheden in 2040 energieneutraal, wat betekent dat?

100% opwek van duurzame energie, zonder dat daar CO₂ bij vrijkomt. De doelstelling om 100% binnen de eigen gemeentegrenzen op te wekken wordt haalbaarder, naarmate de gemeente en haar inwoners minder energie nodig hebben. Dus hoe meer energie wordt bespaard, hoe minder er (duurzaam) opgewekt hoeft te worden. Dat opwekken gaan we onder andere doen met zonnepanelen op onze daken, met warmte uit de bodem, warmte uit oppervlaktewater en misschien ook wel met stroom van windmolens. Op dit moment streeft de gemeente er naar om maar liefst 50% van de huidige energiebehoefte te besparen! Dat is een forse opgave, maar wél haalbaar. De overige 50% opwekken gaan we in toenemende mate doen met zonnepanelen. Zo veel mogelijk met zonnepanelen op onze daken, maar ook op geschikte en beschikbare plekken in de openbare ruimte. Daarnaast onderzoekt de gemeente of we met warmte van de zon, uit de bodem, warmte uit oppervlaktewater en misschien ook wel met stroom van windmolens de rest van onze energiebehoefte kunnen invullen.

Hoe kunnen we heel snel energieneutraal worden?

Als we Rheden op dit moment energieneutraal zouden moeten krijgen met alleen windmolens, dan hadden we 111 windturbines (á 3 MW) plaatsen als het 3 MW-turbines betreft, en 45 als het 5,6 MW turbines betreft. Of 1.000 voetbalvelden vol zonnepanelen, óf 3 miljoen zonnepanelen op de daken van onze woningen en bedrijven. Natuurlijk gaan we nooit slechts één van deze maatregelen treffen, maar een mix van deze en nog andere duurzame energiebronnen. De belangrijkste en meest logische eerste stap is door ons energiegebruik fors te verminderen. De gemeente schat op dit moment in dat het mogelijk moet zijn om tot wel 50% te kunnen besparen! Bekijk hier de mogelijke energiemix van dit moment.

En hoe zit dat dan landelijk?

Landelijk is afgesproken dat heel Nederland ±100% energieneutraal is in 2050. Alle benodigde energie om te wonen, te reizen en te produceren wekken we dan 100% duurzaam op binnen onze eigen grenzen. Een deel daarvan kunnen we gelukkig op de Noordzee realiseren (±20%), maar de Noordzee is bij lange na niet groot genoeg om alle energie op te wekken, tenminste met de huidige stand van de techniek. Er moet immers ook nog gevaren en gevist kunnen worden. Daarom hebben de lokale overheden, maar ook provincies en waterschappen de opgave om ontzettend in te zetten op energiereductie, tot wel 50%! Dat lijkt op dit moment haalbaar te zijn, maar dat vergt wel een forse opgave.

Energieneutraal oké, maar behoud van landschap is ook belangrijk!

Natuurlijk streven we er naar om ons fraaie landschap zo veel mogelijk te ontzien, maar zelfs als we maximaal weten in te zetten op besparen van energie én op het maximaal vol leggen van onze daken met zonne-energie, dan nóg zal het naar alle waarschijnlijkheid nodig zijn om in het buitengebied duurzame energie te realiseren. Dit zal dus (helaas) wat offers van ons vragen, landschappelijke offers. Offers die overigens overal in Nederland gevraagd (moeten) worden, maar die er uiteindelijk wel voor zorgen dat we onze klimaatdoelstellingen halen én tegelijkertijd ook voor schone, gezonde lucht (die momenteel nog voor 20.000 vroegtijdige sterftes per jaar zorgt), voor een hogere biodiversiteit en 100% onafhankelijkheid van olie- en gasexporterende landen zoals Rusland of Saoedi- Arabië.

Gaan we dan geen aardas meer gebruiken?

Dat klopt. Aardgas is een fossiele brandstof en geen vorm van duurzame energie. We gaan geleidelijk over op andere vormen van energie, zoals windenergie, zonne-energie, thermische energie (warmte) uit oppervlaktewater, zoals uit de IJssel, uit het riool of bodemwarmte. En misschien kan een deel van ons huidige gasleidingnet behouden blijven om straks groen gas mee te transporteren naar huizen die heel moeilijk op een andere manier duurzaam verwarmd kunnen worden.

Hoe denkt de gemeente op dit moment energieneutraal te kunnen worden?

We kunnen nog niet precies aangeven hoe Rheden in 2040 energieneutraal is. We kunnen wél aangeven hoe het waarschijnlijk zal gaan en waar we de komende jaren dan ook fors op inzetten. In volgorde van belangrijkheid:[1]

BESPAREN
de eerste en allerbelangrijkste stap is het besparen van ons huidige energiegebruik (2017: 2800 TJ). Tot wel 50% energiebesparing, daar zet de gemeente op in!
ZON OP DAK:
hoe meer zonne-energie we van onze daken kunnen halen, hoe minder we straks in ons buitengebied hoeven te plaatsen. Het gaat hierbij dus om zonnepanelen op woningen en op bedrijfsdaken. Maximaal 10% van ons huidige energiegebruik denken we op dit moment hiermee in te kunnen vullen (±280.000 panelen)
DUURZAME WARMTE:
het grootste deel van ons huidige energieverbruik is de verwarming van onze woningen (meer dan 1/3). Een heel groot deel van de Rhedense woningen zal waarschijnlijk overschakelen op elektrische warmte middels warmtepompen. Het andere deel schakelt de komende jaren geleidelijk over op warmtenetten waarbij de warmte van diverse soorten bronnen afkomstig kan zijn: uit oppervlaktewater (bijvoorbeeld de IJssel of het Apeldoorns Kanaal), uit rioolwater, uit de bodem, van zonnecollectoren of van restwarmte van de industrie. Met de huidige stand der techniek denken we niet dat onze woningen de komende jaren verwarmd gaan worden met groengas of waterstof. Ook houtstook zal niet of nauwelijks een rol van betekenis gaan spelen. Hier kleven veel nadelen voor het milieu aan. Al met al de gemeente dat straks 10 tot maximaal 20% van ons huidige energieverbruik van duurzame warmte afkomstig is.
GROOTSCHALIGE OPWEK:
10 á 15% blijft er dan over wat met grootschalige opwek gerealiseerd zou moeten worden, ofwel 300 á 400 TJ. Met de huidige generatie windmolens van 5 á 6 MW (opbrengst 17.500 MWh) zouden daarvoor zes of zeven windturbines nodig hebben. Voor het alternatief zonnevelden hebben we dan ongeveer 100 hectare nodig. Alleen maar windmolens of alleen maar zonnevelden is, onder andere vanwege onbalans op het elektriciteitsnet onwenselijk. Vanuit de netbeheerders wordt een verhouding van 50-50 geadviseerd.

[1] Aan deze energiemix kunnen geen rechten worden ontleend. De voorgestelde energiemix dient puur om een beeld te geven aan welke vormen van duurzame energie we de komende jaren moeten denken en aan welke hoeveelheden.

En waterstof dan?

Waterstof wordt al vele jaren als veelbelovende oplossing in onze energietransitie gezien. Al te hoge verwachtingen moeten we daar op dit moment echter ook niet van hebben. Dat heeft in de eerste plaats te maken met de manier waarop het geproduceerd wordt. Op de gewenste, duurzame manier is er voorlopig nog maar weinig beschikbaar. Pas als er heel veel overaanbod is van groene stroom (van windmolens en zonnepanelen) kunnen we denken aan de inzet van waterstof in onze energievoorziening. Dat kan dan ingezet worden voor de verwarming van onze woningen, maar beter is het om het dan in te zetten voor het schoner en duurzamer maken van de industrie en het verkeer en vervoer (zoals de luchtvaart en het zwaar wegtransport). Het verwarmen van woningen met waterstof kost daarnaast ook veel extra energie vanwege de omzetting van stroom naar gas. Dit kun je vermijden door de woning elektrisch te verwarmen met een warmtepomp of door gebruik te maken van zonnecollectoren, dan heb je nl. geen elektrische omzetting nodig (bron: https://www.natuurenmilieu.nl/blog/wees-wijs-met-waterstof/).

Dus niet inzetten op waterstof?

Jawel. Waterstof kan en gaat zeker een rol spelen in onze energievoorziening. Ons steeds groter wordend elektriciteitsnetwerk wordt straks minder zwaar belast als de stroom, afkomstig van windmolens en zonnepanelen, op momenten dat we het niet nodig hebben, wordt omgezet in waterstof. Waterstof dient er dan voor om ons elektriciteitsnetwerk in balans te houden.

Wat doet ‘aardgasvrij’ met de waarde van mijn huis?

Het is moeilijk om exact aan te geven wat aardgasvrij met de waarde van de woning doet. Wat we in ieder geval weten is dat de prijs van aardgas de komende jaren duurder gaat worden. Een woning waar geen gebruik gemaakt wordt van aardgas maar alleen van stroom zal dus naar alle waarschijnlijkheid in waarde stijgen. Onderzoek uit 2018 toont aan dat woningen die een energielabelsprong maken (en dus energiezuiniger) ± 2% in waarde stijgen (bron: https://www.calcasa.nl/nieuws/2018-q2-wox-kwartaalbericht-beter-energielabel-leidt-tot-2-hogere-verkoopprijs-woning).