‘Duurzaamheid zit in onze vezels’

Tom van Otterloo – met een bakkerij in De Steeg en Arnhem

“Waarom zou je duurzaam leven en ondernemen? De belangrijkste reden voor mij: ik voel me er heel prettig bij. Ik wil een positieve bijdrage leveren aan de wereld om ons heen. Doen wat ik kan om een leefbare planeet over te dragen aan volgende generaties. Maar let op, dat is geen knellende opdracht die het leven tot een saaie strijd maakt. Als je rekening houdt met elkaar en met je omgeving, wordt het leven alleen maar leuker.”

Tom van Otterloo wist als zesjarig Limburgs jongetje al dat hij bakker wilde worden. Zijn eerste eigen bakkerij opende hij in Nunspeet. Precies 25 jaar geleden startte hij aan de Hoofdstraat in De Steeg (en tegelijk in Arnhem). “Toen ik begon als bakker was mijn voornaamste zorg: hoe krijg ik de oven vol? Maar al snel keek ik wat verder. Ik wilde een bedrijf opbouwen waar we trots op kunnen zijn, dat verantwoorde keuzes maakt. Dat betekent dat we ons nu bij alles wat we doen afvragen: is dit duurzaam?”

Zet gewoon een eerste stap

“Duurzaamheid is heel breed. Dat gaat over zonnepanelen, over hergebruik en zo min mogelijk afval produceren, over eerlijke handel. Dat belemmert mensen wel eens. Duurzamer leven lijkt soms zo veelomvattend, dat je niet weet waar je moet beginnen. Maar zet gewoon een eerste stap. Elke stap is er een en met steeds meer stappen kom je verder. Als we dat allemaal doen, gaan we echt een verschil maken.”

“We hebben 126 zonnepanelen op ons dak. Dat is zo’n stap die we vijf jaar geleden zetten. We hadden eigenlijk het budget niet voor de aanschaf daarvan, maar hebben dat via crowdfunding kunnen realiseren. Ze zijn nu afbetaald en dat betekent dus dat we nu in principe gratis schone energie hebben. De zonnepanelen voorzien in de helft van onze stroombehoefte. Dat is dus flink wat in onze bakkerij.”

Kijk ook in je eigen omgeving

“Verder kijken we goed naar de inkoop van onze grondstoffen en materialen. Bij de inkoopvereniging van bakkers, stellen we ook vaak de vraag of de producten wel eerlijk en duurzaam zijn. Dat kun je als consument natuurlijk ook. Denk na over wat je koopt en waar je dat koopt. Als je een fleecetrui voor 5 euro ziet liggen, dan weet je dat er ergens in de keten iets mis gaat. En kijk vooral in je eigen omgeving, in je eigen gemeente. Er worden om je heen zoveel mooie en goede producten gemaakt – nee, ik zit niet mijn eigen winkel te promoten! Je houdt daarmee het geld in de lokale economie en er hoeven geen vervuilende kilometers gemaakt te worden.”

Leg de lat niet te hoog voor jezelf

“Afval, nog zoiets. We zijn inmiddels gewend om het te scheiden en dat is goed. Maar we proberen ook zoveel mogelijk afval te voorkomen. Voor het brood dat we op de dag niet verkopen, zoeken we bijvoorbeeld een goede bestemming. Weggooien vind ik echt doodzonde. Er zit een hoop energie in, het zijn goede grondstoffen. De boer, de molenaar en ik als bakker zijn ermee bezig geweest. Dus gaat het bijvoorbeeld naar de voedselbank of een initiatief als de Blauwe Tomaat.”

Behalve bakker is Tom ook een goede verhalenverteller. Hij leeft en werkt zo duurzaam mogelijk en heeft zichzelf als taak gesteld om daarover te vertellen. Zo wil hij anderen informeren en enthousiasmeren om zorgzamer met de omgeving en de wereld om te gaan. “Zoek het niet te ver. Leg de lat niet te hoog voor jezelf. We zetten steeds stapjes. Er zijn nog zeker dingen die ik vergeet of die nog beter kunnen. Soms gaat het nog niet zo snel als we zelf zouden willen. We kijken naar wat haalbaar is. Uiteraard speelt voor iedereen de portemonnee ook een rol. Kunnen we het betalen?”

Welke waarde levert het op?

“Toch zou ik het wel prettig vinden als we het afleren om alles uitsluitend af te meten aan euro’s. Niet alles is een keiharde rekensom: wat kost het me en wat levert het me op? Denk liever wat meer in waarde. Wat levert het ook op aan gevoel, aan positiviteit? Een goed gevoel geeft mij meer energie dan een vette bankrekening. Natuurlijk ben ik een ondernemer die zijn inkoop moet kunnen doen en zijn personeel en panden moet kunnen blijven betalen. Dat is het uitgangspunt, maar niet het doel. Wat levert het op voor mijn kinderen, voor de omgeving, voor de volgende generatie? Dat is wat mij betreft de echte opbrengst van de bakkerij. Duurzaamheid zit in onze vezels.”